Inforstradą do e-pracy - Dobre Praktyki - PARP 2005

Projekt Infostradą do e-pracy

"DOBRE PRAKTYKI. Identyfikacja dobrych praktyk w projektach z zakresu rynku pracy", K. Derbiszewski, H. Witczak, J. Jackowiak, T. Dura, P. Krasiński, A. Duda-Szymańska, A. Romaniak, Warszawa 2005, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości

Nazwa projektu	Inforstradą do e-pracy - zwiększanie zatrudnienia osób ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności w zawodach informatycznych z wykorzystaniem nauczania na odległość
Realizator	Fundacja Fuga Mundi w Lublinie
Projekt realizowany w ramach	Dofinansowanie dla organizacji pozarządowych i instytucji szkoleniowych w ramach programu Edukacji Ekonomicznej Narodowego Banku Polskiego
Obszar oddziaływania Projektu	województwo lubelskie

Usługi szkoleniowe dla osób niepełnosprawnych, e-learning (Województwo Lubelskie)

Przesłanki realizacji projektu.

Charakterystyka rynku pracy.

Województwo lubelskie jest jednym z większych regionów administracyjnych istniejących Polsce. Pod względem zajmowanego terytorium jest trzecim co do wielkości województwem w kraju. Liczba mieszkańców województwa wynosi 2 185 156 osób. Większość ludności województwa mieszka na terenach wiejskich (53%). Bezrobocie jest największym problemem społeczno - ekonomicznym regionu pomimo, że od marca 2003 r. skala bezrobocia sukcesywnie maleje. Poważnym problemem jest fakt, iż w miejsce utraconych miejsc pracy nie powstają nowe. Według Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Lublinie słabościami regionu są:

mała liczba podmiotów gospodarczych
wysoka stopa bezrobocia na terenach wiejskich
wysoki wskaźnik bezrobocia ukrytego również na terenach wiejskich
niska urbanizacja, tylko 46,8% ludności mieszka w miastach przy średniej krajowej - 61,9%
brak kondycji systemu kształcenia zawodowego z potrzebami rynku pracy
niska atrakcyjność inwestycyjna Województwa dla kapitału zewnętrznego.

Położenie województwa na peryferiach europejskich powiązań gospodarczych, dominujący udział rolnictwa oraz znacznie mniejsza niż na zachód od Wisły liczba dużych przedsiębiorstw stanowi o znikomym zainteresowaniu regionem inwestorów.

Realizator projektu - Fundacja Fuga Mundi

Fundacja Fuga Mundi jest organizacją pożytku publicznego powstałą z inicjatywy osób niepełnosprawnych w 1995 roku. Głównym celem statutowym Fundacji jest wyrównywanie szans osób niepełnosprawnych i osób należących do grup dyskryminowanych i wykluczonych społecznie, zgodnie z najnowszymi standardami krajowymi i międzynarodowymi.

Działalność Fundacji Fuga Mundi obejmuje:

prowadzenie kursów i szkoleń zawodowych w ramach ośrodka szkoleniowego
udzielanie informacji i wsparcia w ramach punktu informacji i doradztwa
świadczenie usług w zakresie pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego i doradztwa personalnego dla osób niepełnosprawnych oraz pracodawców chcących te osoby zatrudnić
budowa Ośrodka Rehabilitacyjnego - Edukacyjnego w Lublinie dla osób niepełnosprawnych i ich organizacji z Europy
prowadzenie nieodpłatnej kawiarenki internetowej dla osób niepełnosprawnych oraz wolontariuszy fundacji.

Geneza projektu

Fundacja Fuga Mundi od 1997 r. prowadzi punkt doradczy oraz szkolenia (głównie informatyczne) dla osób niepełnosprawnych. Członkowie zarządu Fundacji sami wywodzą się spośród osób niepełnosprawnych, dlatego lepiej potrafią poznać ich potrzeby i oczekiwania.

Pierwszym etapem rozwoju Fundacji było organizowanie szkoleń informatycznych dla osób niepełnosprawnych, czasami także przy udziale zagranicznych partnerów. Było to odpowiedzią na słaba edukację informatyczną wśród osób niepełnosprawnych oraz pojawiającym się na rynku pracy zapotrzebowaniem na pracowników bardzo dobrą umiejętnością obsługi komputera.

Dlatego powstał pomysł zrealizowania dla osób ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności projektu, który oprócz zdobycia wysokich kwalifikacji da możliwość korzystania tym osobom z u usługi doradztwa zawodowego i opracowania dla każdego indywidualnego planu pomocy oraz pośrednictwa pracy.

Koncepcja projektu wynikająca z własnych doświadczeń była autorstwa pracowników Fundacji. Dzięki osobistym kontaktom oraz z racji dotychczasowej działalności autorzy wniosku mieli rozeznanie zarówno co do potencjalnych beneficjentów (własna baza danych) jak i lokalnego rynku pracy.

Cele projektu

Projekt realizowany był w ramach dofinansowania dla organizacji pozarządowych i instytucji szkoleniowych w programie Edukacji Ekonomicznej Narodowego Banku Polskiego. Cele programów podzielono na trzy bloki tematyczne:

temat 1-"Edukacja ekonomiczna w polskiej szkole"(podniesienie poziomu nauczania ekonomii w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych poprzez doskonalenie warsztatu nauczyciela, w tym kształtowanie umiejętności funkcjonowania uczniów w warunkach gospodarki rynkowej i wykorzystywania nabytej wiedzy w praktyce, tworzenie pomocy dydaktycznych, wymiana doświadczeń nauczycieli i pobudzanie dyskusji na temat nauczania ekonomii w gimnazjum i szkołach ponadgimnazjalnych, pogłębienie i uzupełnienie programu nauczania o dodatkowe zajęcia poświęcone zagadnieniom ekonomicznym, w tym również o pozaszkolne inicjatywy edukacyjne)
temat 2-"Aktywność gospodarcza i przedsiębiorczość"(promowanie aktywnej i przedsiębiorczej postawy, zwłaszcza wśród ludzi młodych, przekazywanie praktycznej wiedzy z zakresu zarządzania przedsiębiorstwem, w szczególności informacji o zasadach prowadzenia działalności gospodarczej, pozyskiwania kapitału na rozwój przedsiębiorstwa, korzystania z dostępnych metod wsparcia w pierwszym etapie rozwoju przedsiębiorstwa)
temat 3 -"Polska gospodarka w Unii Europejskiej"(przekazywanie polskim podmiotom praktycznych informacji na temat zasad funkcjonowania wspólnego rynku, pobudzanie dyskusji publicznych na temat rozwoju polskiej gospodarki w warunkach wspólnego rynku, w tym reform ,innowacyjności i zwiększania konkurencyjności polskiej gospodarki, przekazywanie praktycznej wiedzy na temat pozyskiwania środków z funduszy europejskich na realizację projektów gospodarczych i społeczno-gospodarczych).

Autorzy projektu jako główny cel przyjęli podniesienie kwalifikacji informatycznych osób ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, w tym zamieszkałych w małych miasteczkach i na obszarach wiejskich, oraz zwiększenie zatrudnienia tych osób na rynku pracy w formie podjęcia pracy najemnej lub rozpoczęcia własnej działalności gospodarczej.

Wniosek

Przygotowanie wniosku

Korzystając z własnego pomysłu i bogatego doświadczenia czteroosobowy zespół pracowników Fundacji pod kierownictwem prezesa przygotował wniosek. Ten sam zespół miał projekt realizować w przypadku sukcesu wniosku. Wniosek przygotowano tak, aby umożliwić połączenie finansowania z kilku źródeł. W pracach nad wnioskiem nie korzystano z wiedzy zewnętrznych ekspertów natomiast sięgano do opracowań, badań i analiz dotyczących rynku pracy w regionie.

Struktura wniosku

Cel projektu oraz opisane działania były odpowiedzią na potrzeby osób niepełnosprawnych. Stanowiły także element działalności statutowej Fundacji Fuga Mundi - wyrównywania szans osób niepełnosprawnych. We wniosku autorzy przedstawili proponowany harmonogram działań podkreślając znaczenie prowadzonych działań doradczych.

Według nich było to bardzo ważne przede wszystkim w przypadku osób długotrwale bezrobotnych.

Wniosek zakładał prowadzenie szkolenia komputerowego na odległość. W ramach 400 godzin, 200 godzin stacjonarnie w siedzibie Fundacji a 200 godzin z wykorzystaniem platformy e-learning. Beneficjenci mieli możliwość wypożyczenia komputera od Fundacji. We wniosku opisano także sposób zarządzania projektem. Czteroosobowym zespołem kierował Prezes Fundacji. Bardzo ważną rolę w projekcie przewidziano dla doradcy zawodowego (psychologa) oraz "mediatora zawodu" pośrednika pracy.

Beneficjenci

Na etapie formułowania wniosku założono przeszkolenie 12 osób. Beneficjenci mieli pochodzić z województwa lubelskiego (powiatów: lubelski ziemski i grodzki, świdnicki, kraśnicki, lubartowski, Łęczyński, puławski) ze szczególnym uwzględnieniem terenów małomiasteczkowych i wiejskich. Miały to być osoby o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Wniosek zakładał, że pierwszeństwo przy naborze będą miały kobiety. Ze względu na wysoki poziom zaawansowania szkolenia autorzy założyli przeprowadzenie egzaminu kwalifikacyjnego, który miał wyłonić 12 uczestników szkolenia oraz osoby rezerwowe. Dla beneficjentów przewidziano zwrot kosztów dojazdu na szkolenie.

Realizacja projektu

Uruchomienie projektu (do momentu rozpoczęcia oferowania usługi)

Przed przystąpieniem, do realizacji projektu Fundacja duży nacisk położyła na proces promocji i rekrutacji beneficjentów. Wykorzystano własną bazę danych o osobach niepełnosprawnych zapraszając listownie do wzięcia udziału w projekcie. Ponadto zwrócono się do innych organizacji pozarządowych oraz instytucji urzędów pracy, powiatowe centra pomocy rodzinie, ośrodki pomocy społecznej) działających na rzecz osób niepełnosprawnych. Zadbano także o informację na temat projektu w lokalnej prasie. Wykorzystano własną, chętnie odwiedzaną przez osoby niepełnosprawne, stronę internetową umieszczając tam informację oraz zaproszenie do udziału w projekcie.

Realizatorzy projektu przy procesie rekrutacji korzystali z pomocy PUP w Lublinie (partnerstwo). Potencjalni beneficjenci zostali poddani testowi kwalifikacyjnemu sprawdzającemu ich wiedze informatyczną. Efektem był wybór 12 uczestników szkolenia, z którymi Fundacja podpisała umowy zobowiązującą do udziału w całym szkoleniu pod rygorem zwrotu kosztów. Zabezpieczeniem umowy były podpisanie przez beneficjenta weksla in blanco na jednostkową wartość szkolenia.

Świadczone usługi

W ramach realizacji usługi Fundacja przeprowadziła 400 - godzinne szkolenie informatyczne, dodatkowo 50 godzin treningu psychologicznego oraz 50 godzin szkolenia z prowadzenia własnej działalności gospodarczej. W ramach 400 godzin części informatycznej, 200 godzin prowadzone były w formie stacjonarnej, a 200 z wykorzystaniem platformy e-learning. Wszystkie zajęcia stacjonarne odbywały się w przystosowanych dla osób niepełnosprawnych ruchowo salach szkoleniowych siedziby Fundacji w centrum Lublina. W pierwszym etapie odbywały się tylko zajęcia stacjonarne, później łączone stacjonarne - na odległość, a pod koniec szkolenia w większości z wykorzystaniem platformy e-lerning.

Program szkoleniowy obejmował:

trening psychologiczny ("Kurs Inspiracji") - 50 godzin, tematyka: człowiek i społeczeństwo (znaczenie pracy i koszty bezrobocia, zachowanie i przystosowanie społeczne, znaczenie wykształcenia w rozwoju osobowym i społecznym), możliwość zatrudnienia i kształcenia się(wymagania kwalifikacyjne na rynku pracy, teraz i w przyszłości, sytuacja na rynku pracy, w tym lokalna i regionalna struktura rynku pracy i jego przewidywany rozwój, możliwość kształcenia się i uczestniczenia w kursach, w tym także warunki uczestniczenia), indywidualny plan działania
szkolenia informatyczne - 400 godzin: tematyka: szkolenie BHP, instruktaż ze zdalnych form szkolenia, Europejskie Komputerowe Prawo Jazdy, język HTML - tworzenie stron www, Corel Draw, Adobe Photoshop, Macromedia Studio MX, język oprogramowania - JAVA, PHP i baza danych MySQL, ASP i bazy SQL

szkolenia z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej - 50 godzin: tematyka: prawo pracy, rachunkowość finansowa, rachunkowość zarządcza, marketing.

Szkolenia odbywały się w przystosowanej pracowni komputerowej - każdy kursant miał do dyspozycji komputer. Zajęcia prowadzone były z wykorzystaniem najnowszych technologii informatycznych (prezentacje multimedialne, programy graficzne, programy do tworzenia stron www) przez doświadczonych specjalistów.

Część zajęć było prowadzonych w formie nauczania na odległość z wykorzystaniem specjalnie do tego celu przygotowanej internetowej platformie edukacyjnej. Fundacja nieodpłatnie wypożyczała do domu uczestnikom sprzęt komputerowy. Główne rodzaje materiałów szkoleniowych, które otrzymali uczestnicy:

materiały szkoleniowe w wersji papierowej
materiały szkoleniowe w wersji elektronicznej na płycie CD: tekst, prezentacja multimedialna, zadania do wykonania
materiały szkoleniowe umieszczane na platformie edukacyjnej zdalnego nauczania
podręczniki, literatura fachowa dotycząca grafiki komputerowej i tworzenia stron www.

Przykładowy miesięczny harmonogram szkolenia wyglądał następująco:

Harmonogram zajęć w ramach programu "infostradą do e-pracy", październik 2004

Dzień miesiąca	poniedziałek	wtorek	środa	czwartek	piątek	sobota	niedziela
godz. 8.45-14.45

Dzień miesiąca	4	5	6	7	8	9	10
godz. 8.45-14.45

Dzień miesiąca	11	12	13	14	15	16	17
godz. 8.45-14.45	X		X		X

Dzień miesiąca	18	19	20	21	22	23	24
godz. 8.45-14.45	X		X		X

Dzień miesiąca	25	26	26	27	28	29	30
godz. 8.45-14.45	X		X		X

Dzienne szkolenie (8 godzin lekcyjnych)

Termin	Temat szkolenia	Liczba godzin
11.10	Szkolenie BHP/Instruktaż ze zdalnych form szkolenia	8
12.10	Instruktaż ze zdalnych form szkolenia/Skuteczne metody sprawnego czytania dokumentacji technicznej, także w języku angielskim	8
13.10-27.10	Kurs inspiracji	48
29.10	Szkolenia z odstaw prowadzenia działalności gospodarczej	8

W trakcie szkolenia, realizatorzy zwrócili uwagę na niską - pomimo kwalifikacji wstępnej, wiedzę informatyczną beneficjentów. Spowodowało to spowolnienie procesu szkolenia tak, aby dostosować materiał do możliwości i umiejętności beneficjentów. Nie wpłynęło to wprawdzie znacząco na zawartość merytoryczną szkolenia, ale pozwoliło wyciągnąć wnioski na przyszłość. Przy realizacji następnych projektów beneficjenci zdaniem Fundacji powinni być kwalifikowani na podstawie testu kwalifikacyjnego z podstaw obsługi komputera oraz części praktycznej. W przypadku beneficjentów rekrutowanych spośród osób długotrwale bezrobotnych szczególnie przy nauczaniu na odległość pojawił się także problem z motywacją. Zdarzały się przypadki niepunktualności czy nawet opuszczania zajęć (pomimo podpisanej umowy i weksla). Zdaniem autorów ważna w takich przypadkach powinna być rola psychologa - opiekuna beneficjenta, który prowadzi go w trakcie trwania całego programu i pomaga w trudnych chwilach.

Efekty

Bezpośrednio po zakończeniu projektu na 12 przeszkolonych pracę znalazły 4 osoby. Daje to zadawalającą efektywność na poziomie 30%. Warto pamiętać, że autorzy mieli do czynienia z grupą beneficjentów, której trudniej jest znaleźć zatrudnienie na rynku pracy.

Poza zrealizowanym podstawowym celem podniesienia kwalifikacji informatycznych oraz podjęciem pracy przez beneficjentów ważnym efektem projektu była aktywizacja osób niepełnosprawnych. Narodziły się nowe kontakty międzyludzkie, osoby utrzymują ze sobą kontakt. Ponadto dzięki projektowi Fundacja zinstytucjonalizowała świadczone usługi doradztwa zawodowego i pośrednictwa pracy tworząc Agencję Zatrudnienia (na podstawie ustawy o Promocji Zatrudnienia i Instytucjach Rynku Pracy).

IV. Konkluzje i rekomendacje

Projekt "Infostradą do e-pracy" - zwiększenie zatrudnienia osób ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności w zawodach informatycznych wykorzystaniem nauczania na odległość" nie tylko spełnił oczekiwania realizatorów, ale dał im dodatkowe doświadczenia w pracy z osobami niepełnosprawnymi długotrwale bezrobotnymi. Pozwolił także lepiej przygotować się do korzystania ze środków EFS. Wykorzystanie nauczania na odległość w kształceniu osób bezrobotnych było nowym ciekawym doświadczeniem, które będzie owocować nowymi zmodyfikowanymi projektami tego typu.

Autorzy projektu są przekonani, że jednym z obszarów gdzie osoby niepełnosprawne mogą znaleźć swoje miejsce na rynku pracy są nowe technologie informatyczne. Aby poprawić skuteczność swoich działań zwrócili uwagę na:

kompleksowość proponowanej usługi - poza szkoleniem także staże i praktyki zawodowe pozwalające zdobyć doświadczenie zawodowe
budowanie programów szkoleniowych nastawionych na specjalistyczną wiedzę dopasowaną do potrzeb rynku pracy
w przypadku osób długotrwale bezrobotnych, korzystających z nauczania na odległość zapewnienie indywidualnej opieki psychologa w trakcie procesu nauczania.